Aγιος Αμφιλόχιος Ικονίου, Ένας που επιδιώκει την σωτηρία της ψυχής του όλα τα βλέπει «σκύβαλα» και δεν επιδιώκει αξιώματα.

Άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου ήταν εξάδελφος του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, θείος της αγίας Διακοννίσης Ολυμπιάδος, και φίλος του Μεγάλου Βασιλείου (403)

Εορτάζει στις 23 Νοεμβρίου
Ο Ιερός Αμφιλόχιος γεννήθηκε στην Καισάρεια το 340. Όταν ήλθε σε ηλικία, μίσησε όλα τα εγκόσμια και προτίμησε τον Χριστό. Πήγε στη Μονή της Αγίας Θέκλης στη Σελεύκεια, και στη συνέχεια πήγε στην Καππαδοκία κοντά στο χωριό Οζίζαλα. Εκεί στον έρημο αυτόν τόπο άρχισε την ασκητική του ζωή. Νήστευε, αγρυπνούσε, προσευχόταν διαρκώς με δάκρυα, κοιμόταν χάμω και έκανε κάθε σκληραγωγία και άσκηση. Με αυτήν την άσκηση άρχισε να κτίζει Εκκλησία στο όνομα της Αειπαρθένου Μαρίας. Εκεί έζησε τρία χρόνια από το 370 – 373.
Κατά το διάστημα, που αγωνιζόταν στην άσκηση, απέθανε ο Επίσκοπος του Ικονίου, ονόματι Ιωάννης. Τότε ο προνοητής των απάντων, ο Θεός, έστειλε Άγγελο και λέγει προς τον Άγιο:
-Αμφιλόχιε, πήγαινε στην Μητρόπολι του Ικονίου να γίνεις, βοσκός των λογικών μου προβάτων.
Ο Άγιος άκουσε μεν την θεία φωνή, αλλά ως ταπεινός, δεν είχε προθυμία να υπάγει, γιατί νόμιζε, ότι δεν ήταν άξιος για ένα τόσο μεγάλο αξίωμα. Και τη δεύτερη νύχτα ακούει πάλι την ίδια φωνή του Αγγέλου. Και πάλιν, όμως είχε αμφιβολία μήπως ήταν απάτη του δαίμονος. Αλλά ήλθε και την τρίτη νύχτα και του λέγει:
-Μην εναντιώνεσαι στο Θείο πρόσταγμα, Αμφιλόχιε, διότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος σε ψήφισε Επίσκοπο.
– Εάν είσαι, λέγει ο Αμφιλόχιος, Άγγελος του Θεού, μείνε να κάνουμε μαζί προσευχή. Ο Άγγελος δέχθηκε. Τότε σηκώθηκε ο Αμφιλόχιος, έσκυψε το κεφάλι και είπε: «Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Αυτού». Ο Άγγελος πιάνει από το χέρι τον Αμφιλόχιο και πήγαν στο ναό, όπου οι πόρτες άνοιξαν μόνες τους.Φως πλούσιο περιέλουσε το ναό, που γέμισε από ένα πλήθος άνδρες με άσπρους χιτώνες. Στη συνέχεια όλοι αυτοί τον οδήγησαν στο θυσιαστήριο, του έδωσαν στα χέρια του αυτό που κρατούσαν, που έμοιαζε να είναι το Ευαγγέλιο, ενώ του είπαν την ευχή ο Κύριος «είη μετά σου». Ένας από το χορό των ανδρών που προΐστατο έκανε τη σύσταση να προσευχηθούν, ώστε να φοιτήσει το Άγιο Πνεύμα στον υποψήφιο. Τότε όλοι προσευχήθηκαν και αφού απάντησαν το «Ειρήνη σοι» έφυγαν στη μέση της νύχτας. Την υπόλοιπη νύχτα ο Αμφιλόχιος σκεφτόταν το συμβάν, ώσπου χτύπησε το τάλαντο «τους αδελφούς αφυπνίζον». Πήγε στο ναό και σε όλη τη Λειτουργία έμεινε άφωνος, πεσμένος καταγής. Μετά από αρκετή ώρα συνήλθε, ενώ το πρόσωπο του φωτιζόταν «απορρήτω αίγλη».

Η χειροτονία του

Όταν επέστρεψε στο κελί του από το ναό βρήκε επτά επισκόπους που τον περίμεναν με σκοπό να τον χειροτονήσουν επίσκοπο Ικονίου. Οι επτά Επίσκοποι είδαν την θεία οπτασία και αμέσως τον πήραν και τον πήγαν στην Εκκλησία, για να εκτελέσουν εκείνο, που τους πρόσταξε το Πνεύμα το Άγιο. Όταν λοιπόν φόρεσαν τις αρχιερατικές τους στολές, κατάλαβε ο Άγιος τι ήθελαν να κάμουν και τότε τους ομολόγησε ότι Άγγελοι τον χειροτόνησαν την νύχτα. «Εν γαρ τη νυκτί ταύτη Άγγελοι Θεού εχειροτόνησάν με Επίσκοπον Ικονίου». Όταν άκουσαν αυτά οι Επίσκοποι, έμειναν εκστατικοί, θαύμασαν για το παράξενο αυτό συμβάν και κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού η Χειροτονία του. Τότε κάλεσαν όλους τους Επισκόπους και τους κληρικούς της επαρχίας και γνώρισαν την υπόθεση σε όλους. Αμέσως όλοι με μια γνώμη και την ψήφο όλων τον ανέβασαν στον θρόνο ως άξιο. Ήταν το έτος 373 κατά τους χρόνους των βασιλέων Ουαλεντιανού και Ουάλεντος. Έφθασε δε μέχρι των χρόνων του Θεοδοσίου του Μεγάλου και των υιών αυτού.

Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης
Αξιώματα και ανθρώπινη δόξα

Απορώ, πώς μερικοί δίνουν τόση σημασία στην ανθρώπινη δόξα και όχι στην δόξα του Θεού που μας περιμένει, όταν «των ανθρώπων την δόξαν φύγωμεν». Σε τί θα μας ωφελήση, αν αποκτήσουμε και το πιο μεγάλο αξίωμα που υπάρχει και μας εγκωμιάζη όλος ο κόσμος; Θα μας οδηγήσουν στον Παράδεισο τα εγκώμια του κόσμου ή θα μας ωθήσουν στην κόλαση; Τί είπε ο Χριστός; «Δόξαν παρά ανθρώπων ου λαμβάνω»[1]. Σε τί θα με ωφελούσε αν μπορούσα να γίνω από μοναχός ιερομόναχος, δεσπότης, πατριάρχης; Θα με βοηθούσαν τα αξιώματα να σωθώ ή θα ήταν μεγάλο βάρος σε έναν αδύνατο Παΐσιο και θα με γκρέμιζαν στην κόλαση; Εάν δεν υπήρχε άλλη ζωή, μπορούσε να δικαιολογηθή μία τέτοια ανοησία. Ένας όμως που επιδιώκει την σωτηρία της ψυχής του όλα τα βλέπει «σκύβαλα»[2] και δεν επιδιώκει αξιώματα.
Ο Μωυσής, πάρ΄ όλο που ήταν απεσταλμένος από τον Θεό να ελευθερώση τον λαό του Ισραήλ, δεν αξιώθηκε να πάη στην Γη της Επαγγελίας, γιατί έφθασε σε σημείο να αγανακτήση κατά του Θεού εξ αιτίας του λαού. Ζούσε συνέχεια μέσα στην γκρίνια του λαού και μία φορά αγανάκτησε. «Μου ζητούν νερό, είπε. Που να τους βρώ νερό;»[3]. Μά πριν από λίγο χτύπησες την πέτρα και έβγαλες νερό και τους έδωσες! Δύσκολο ήταν; Αλλά είχε μπλέξει με τα θέματα, με τις υποθέσεις του λαού και ξέχασε πόσο νερό είχε βγάλει νωρίτερα, και από τις πολλές σκοτούρες που είχε, δεν το κατάλαβε, για να ζητήση συγχώρεση από τον Θεό. Αν ζητούσε συγχώρεση, θα τον συγχωρούσε ο Θεός. Το να μην πάη στην Γη της Επαγγελίας ήταν ένας μικρός κανόνας από τον Θεό, ένα επιτίμιο για την αγανάκτησή του. Φυσικά ο Θεός τον πήρε στον Παράδεισο και τον τίμησε με το να τον στείλη μαζί με τον Προφήτη Ηλία στο Όρος Θαβώρ, στην Μεταμόρφωση του Κυρίου. Όλα αυτά  βοηθούν να καταλάβουμε πόσο μεγάλο εμπόδιο γίνεται το αξίωμα με τις ευθύνες για την πορεία ενός Χριστιανού προς τον Παράδεισο.

Μερικοί, ενώ εσωτερικά και εξωτερικά θα έπρεπε να είναι όλο χαρά, γιατί οικονόμησε ο Θεός να είναι απαλλαγμένοι από κάθε ευθύνη, αντιθέτως επιδιώκουν ευθύνες και αξιώματα, και όταν δεν τους δίνωνται, τσιγαρίζονται και φθείρουν και την ψυχή τους και το σώμα τους, τον ναό του Θεού[4] κατά τον Απόστολο Παύλο. Ενώ ο Χριστός τους ετοιμάζει την ουράνια δόξα, αυτοί θέλουν να περάσουν στον Παράδεισο δια μέσο της δόξης των ανθρώπων.
Ίσως όμως μου πούν μερικοί: «Γιατί άλλοι δοξάζονται και από ανθρώπους, δοξάζονται μετά και από τον Θεό;»Στην ουσία κανείς δεν θα δοξασθή από τον Θεό, όταν θέλη την ανθρώπινη δόξα. Να μην επιδιώκη ποτέ κανείς μόνος του ευθύνες. Όταν τον απαλλάσσουν από ευθύνες, θα πρέπη να χαίρεται, γιατί κανονικά θα έπρεπε να στενοχωριέται για τις ευθύνες που είχε. Αν δεν χαίρεται, σημαίνει ότι υπάρχει μέσα του ύπουλα η υπερηφάνεια. Να μην επιδιώκουμε ποτέ αξιώματα, για να δοξασθούμε από αυτά, γιατί αυτό φανερώνει αρρώστια προχωρημένη. Δείχνει ότι βαδίζουμε αρρωστημένα άλλο δρόμο από τον δρόμο της ταπεινοφροσύνης που βάδισαν οι Άγιοι Πατέρες και έφθασαν στον Παράδεισο.
Έχουμε πλήθος Αγίων Πατέρων που απέφευγαν τις ευθύνες· ηγουμενίες, ιερωσύνη και αρχιερωσύνη. Άλλοι έκοβαν τα χέρια, άλλοι τις μύτες, άλλοι τα αυτιά και άλλοι τις γλώσσες, για να μην είναι αρτιμελείς και τους χειροτονήσουν. Άλλους τους ξεσκέπαζαν τις καλύβες και τους χειροτονούσαν από πάνω, άλλους τους χειροτονούσαν από μακριά, όπως τον Άγιο Αμφιλόχιο.
Ενώ είχαν μόρφωση και αγιότητα, επειδή όμως είχαν νιώσει την μεγάλη αξία της ψυχής, καθώς και το μεγάλο βάρος των ευθυνών, που γίνεται μεγάλο εμπόδιο για να σωθή ο άνθρωπος, Γι’ αυτό τις απέφευγαν. Αυτοί βρήκαν τον κανονικό δρόμο.
Και στο Άγιον Όρος μερικοί θεωρούν την ιερωσύνη εμπόδιο στην πνευματική ζωή, γιατί εκτός των άλλων υποχρεώσεων είναι υποχρεωμένοι να πάνε, όταν έρθη ένας δεσπότης, ή να πάνε στα πανηγύρια –πνευματικά βέβαια πανηγύρια, αλλά και αυτά  δεν αναπαύουν.
– Τί φταίει, Γέροντα, όταν πνευματικοί άνθρωποι, ενώ δεν αγαπούν τα χρήματα, επιδιώκουν όμως την δόξα; Ισχύει αυτό που έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες: «Πολλοί εμίσησαν τον πλούτον, την δόξαν ουδείς»[5];
– Το κεφάλι το άδειο φταίει! Αυτή είναι κενή δόξα. Το «πολλοί εμίσησαν τον πλούτον…» είναι κοσμική νοοτροπία· δεν χωράει στην πνευματική ζωή. Αυτά  τα έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες που δεν γνώριζαν τον αληθινό Θεό. Στην πνευματική ζωή η δόξα πρέπει να εξαφανισθή. Μεγαλύτερη ατιμία από αυτή που υπέφερε ο Χριστός υπέφερε κανείς; Οι Πατέρες την ατιμία ζητούσαν και τους τιμούσε ο Θεός. Αυτοί ακόμη στο κοσμικό στάδιο βρίσκονται. Ποδόσφαιρο παίζουν. ΠΑΟΚ-ΑΕΚ-ΔΟΞΑ! Η δόξα που αναφέρει στο Ευαγγέλιο έχει αγάπη και ταπείνωση. «Δόξασόν σου τον υιόν, λέει, ίνα και ο υιός σου δοξάση σέ… αυτή δε εστίν η αιώνιος ζωή, ίνα γινώσκωσι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν»[6]. Ζητούσε δηλαδή ο Χριστός από τον Θεό να γνωρίσουν οι άνθρωποι τον Λυτρωτή τους, για να σωθούν. Σήμερα οι περισσότεροι ενδιαφέρονται πώς να αποκτήσουν από παντού δόξα. Δόξα από ΄δώ, δόξα από ΄κεί, και τελικά καταλήγουν σέ… λόξα από ΄δώ, λόξα από ΄κεί. Αυτό είναι που είπε ο Χριστός: «Δόξαν παρά αλλήλων λαμβάνοντες»[7], «πλανώντες και πλανώμενοι»[8]. Με κάτι τέτοια μου έρχεται να κάνω εμετό. Σε τέτοια ατμόσφαιρα δεν μπορώ να ζήσω ούτε είκοσι τέσσερις ώρες.

[1]. Ιω. 5, 41. [2]. Φιλιπ. 3, 8. [3]. Βλ. Αριθμ. 20, 10. [4]. Βλ. Ά΄ Κορ. 3, 16. [5]. Γνωμικό του Κλεοβούλου, τυράννου της αρχαίας πόλεως Λίνδου της Ρόδου, ενός από τους επτά σοφούς (6ος αι. π.Χ.). [6]. Ιω. 17, 1 κ.ε. [7]. Ιω. 5, 44. [8]. Β΄ Τίμ. 3, 13.

(Όσιος Παΐσιος: Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο. ΛΟΓΟΙ Α’ – Ι.Ησυχαστήριον – Σουρωτή Θεσσαλονίκης).

Απολυτίκιο Αγίου Αμφιλοχίου Ικονίου:
Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.

Σοφίας την έλλαψιν ως καθαρός μυηθείς, δογμάτων ορθότητος φωτοειδείς αστραπάς εκλάμπεις τοις πέρασι• συ γαρ την εν Τριάδι ομοούσιον φύσιν εκήρυξας, ασυγχύτως καθελών τας αιρέσεις. Διό σε, ιεράρχα Αμφιλόχιε, Χριστός εδόξασε.