Τήν πολύ γνωστή παραβολή τοῦ σπορέως πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, ἀπό τό Κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο, μποροῦμε νά τή διαφοροποιήσουμε ἀπό ἄλλες περικοπές γιά ἕναν ἰδιαίτερο λόγο:Εἶναι μιά περικοπή πού μέσα σέ μιά μοναδική ἔκφραση, ἑρμηνεύεται ἡ ἴδια ἀπό τόν Χριστό. ῎Ετσι, θά μποροῦσε κανείς νά πεῖ ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά παρέμβει ἑρμηνευτικά σέ αὐτό τό κείμενο, ἐφόσον ὁ ἴδιος ὁ Χριστός ἑρμηνεύει τά δικά Του τά λόγια. Καί παρόλο πού δέν μποροῦμε πραγματικά νά μιλήσουμε γιά ἑρμηνευτικές προεκτάσεις ἤ ἀναλύσεις, ἀφοῦ τά εἶπε ὅλα ὁ Χριστός, μποροῦμε, μέσα ἀπό τό δεύτερο κείμενο τῆς ἑρμηνείας τοῦ Χριστοῦ πού δίνει στήν παραβολή, νά ἀποκαλύψουμε – καί αὐτό εἶναι μιά μικρή νηπτική, θά ᾽λεγα μιά μικρή κλίμακα πνευματικῆς ζωῆς πού ὁδηγεῖ στόν ἴδιο τόν Χριστό.
Νά δοῦμε αὐτή τήν ἑρμηνεία τοῦ Χριστοῦ, πῶς εἶναι μιά μικρή κλίμακα καί μιά πορεία πνευματικῆς ζωῆς καί ἀποκαλύπτεται στή ζωή μας ὁ Χριστός.
Πρῶτα-πρῶτα ἡ ἑρμηνεία πού δίνεται γιά τόν Λόγο. Ὁ σπόρος εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καί δέν εἶναι ὁ Λόγος ἁπλῶς τό ἄκουσμα· εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἐλλογοποίηση τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή πού μπαίνει μές στήν καρδιά μας [ὁ Λόγος]. Δύο φορές μέσα ἀπό τό κείμενο περνάει ἡ λέξη «καρδιά». Μπαίνει μές στήν καρδιά μας ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, πού εἶναι ὁ Θεός-Λόγος, καί ἐμεῖς χριστοποιούμεθα καί γινόμαστε λογικοί, ὄντως λογικοί ἄνθρωποι, ἄνθρωποι τοῦ Χριστοῦ. ῎Ετσι λοιπόν, αὐτή ἡ κλίμακα ὁδηγεῖ στή χριστοποίηση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ ἑρμηνεία τοῦ Χριστοῦ μας πορεύεται σέ τέσσερα στάδια· αὐτή ἡ κλίμακα ἔχει τέσσερα στάδια. Καί στά τέσσερα στάδια ἡ εἰσαγωγική λέξη εἶναι ἡ λέξη «ἀκοή». Ἀλλοῦ ἡ ἀκοή γίνεται ἀποδεκτή καί ἀλλοῦ ἀπορρίπτεται, ἀλλά παντοῦ ὑπάρχει ἡ ἀκοή, δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει αἰσθήσεις, εἶναι ζωντανός ἄνθρωπος, δέν εἶναι ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος δέν σκέπτεται, εἶναι ἄνους, ἀλλά μπορεῖ νά καταλάβει. Αὐτή ἡ ἀκοή τώρα πῶς ἀξιοποιεῖται καί πῶς ὁδεύει αὐτή ἡ κλίμακα τῶν ἀρετῶν καί ἡ πορεία τῆς πνευματικῆς ζωῆς πού μᾶς πάει στόν Χριστό.
Στό πρῶτο ὑπάρχει μιά δυσκολία. Ὑπάρχει ἡ προσβολή, λέει, τοῦ διαβόλου. Εἶναι γεγονός ἐξωτερικό καί πράγματι ὁ ἄνθρωπος σέ ὅλη του τή ζωή παλεύει μέ τούς πειρασμούς πού τίθενται ἀπό τόν διάβολο, ἀλλά εἶναι γεγονός ἐξωτερικό καί ὁ ἄνθρωπος, κατά τά μέτρα πού θέλει τόν Χριστό, οὔτε κἄν παλεύει, θά λέγαμε. Δέν κουβεντιάζει καθόλου μέ τόν διάβολο. Εἶναι τό στάδιο στό ὁποῖο ὁ Χριστός μπαίνει στή ζωή μας καί μᾶς δίνει τή δύναμη νά ἔχουμε ἀντίδραση καί μιά στάση ἀλλιώτικη πρός τόν διάβολο. Δέν κουβεντιάζουμε μαζί του. Ἐμεῖς προχωροῦμε στόν Χριστό. Θά ἔλεγα ὁ ἄνθρωπος δέν φταίει γιά τόν πειρασμό. Φταίει ἄν ἀποδεχθεῖ καί κουβεντιάσει.
Στό δεύτερο στάδιο ὑπάρχει πάλι ἕνα γεγονός ἐξωτερικό πού εἶναι ἀντικειμενικό. Μιλάει γιά τούς πειρασμούς τῆς ζωῆς. Προσέξτε! Δέν εἶναι ἁπλῶς ὁ πειρασμός τοῦ διαβόλου, εἶναι οἱ δυσκολίες τῆς ζωῆς καί αὐτό εἶναι γεγονός ἐξωτερικό. Τό λέει «πειρασμό» ὁ Χριστός ἐδῶ γιατί μέσα ἀπό τίς δυσκολίες παίρνουμε πείρα, τό πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε τά δύσκολα πράγματα. Εἶναι μιά ἐμπειρία.
Ἡ κάθε δυσκολία λοιπόν, ἄν ἀντιμετωπιστεῖ ἐλλόγως, ἔχοντας ὡς ἐργαλεῖο μές στήν καρδιά μας πάλι τόν Χριστό –εἶναι καρδιακό γεγονός– ἔρχεται ὁποιαδήποτε δυσκολία νά μή μᾶς ταράξει. Ὅπως ὁ διάβολος μέ τήν ἐπίθεσή του δέν μᾶς ταράζει, γιατί εἴμαστε ἄνθρωποι λογικοί, ἔλλογοι τοῦ Χριστοῦ, ταυτόχρονα οἱ δυσκολίες δέν μᾶς ταράζουν. Ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κουβεντιάζει μέ τόν διάβολο ἤ ταράσσεται μέ δυσκολίες, ἀκριβῶς δέν μπορεῖ νά πάει παρακάτω στή χριστοποίηση, στό τελευταῖο σκαλοπάτι πού εἶναι ἡ ὁριστική κατάληξη τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Στό τρίτο σκαλοπάτι ἀρχίζει νά λειτουργεῖται πιά ἡ εὐθύνη τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἐκεῖ ὅπου ὁ ἄνθρωπος συμπλέκεται μέ τίς εὐθύνες τῆς ζωῆς καί μέ τά πράγματα τῆς ζωῆς καί προσκολλᾶται πάνω τους. Ἐδῶ ὑπάρχει μιά καίρια εὐθύνη. Τά πράγματα εἶναι ὅπως εἶναι καί ἐμεῖς τά ἔχουμε τά πράγματα ἔχοντας αὐτή τή λογική τοῦ Χριστοῦ, ἔχοντας χριστοποιήσει τή ζωή μας, νά τά κάνουμε κι αὐτά χριστοποιημένα, νά τά εὐλογήσουμε. Ὁ ἄνθρωπος εὐλογεῖ τά πάντα. Δέν δέχεται νά δεθεῖ μέ τά πράγματα, οὔτε νά ὑποταγεῖ στά πράγματα. Καί αὐτά τά χριστοποιεῖ, θά λέγαμε, καί αὐτά τά φωτίζει, γιατί εἶναι ἡ ἔλλογη παρουσία τοῦ Χριστοῦ πάνω στή γῆ. Ὁ ἄνθρωπος εὐλογεῖ καί δέν καταράσεται ἀπό τά πράγματα, δέν διαλύεται ἀπό τά πράγματα, δέν ὑποτάσσεται στά πράγματα. Δέν ὑποτάσσεται πουθενά παρά μόνο στόν Χριστό. Ἄν ὑποταχθοῦμε σέ ἄλλα γεγονότα, χάνουμε αὐτή τή νηπτική, αὐτή τήν κλίμακα. Ἤ ἄνθρωποι εἶναι ἤ ἀντικείμενα εἶναι, δενόμαστε μέ τά πράγματα καί χάνεται ἡ λογική μας πορεία καί γινόμαστε δοῦλοι τῶν πραγμάτων πού δέν ἔχουν λογική πάνω τους.
Καί στό τέλος ὑπάρχει τό θετικό κοίταγμα καί ἐπανέρχεται ἡ λέξη «καρδιά». Βλέπετε, ὅλα αὐτά τά γεγονότα μέσα στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου λειτουργοῦν, μέ ἕνα μυστικό τρόπο. Μυστικά ὁ Χριστός κουβεντιάζει μαζί μας καί ἔρχεται στό τελευταῖο στάδιο ἀκριβῶς νά ὑπάρχει μιά λέξη ἡ ὁποία εἶναι πολύ κοινότυπη καί τή δίνουμε πολλές φορές σάν συμβουλή πνευματική. Λέει ὅτι ὅλα αὐτά λειτουργοῦνται «ἐν ὑπομονῇ».
Εἶναι ἡ ὑπομονή πού ξέρουμε, εἶναι ἡ ὑπομονή ὅμως ἡ ὁποία ἔχει καί μιά ἄλλη ἔκφραση. Εἶναι μιά ὑπομονή ἡ ὁποία δέν κουβεντιάζει μέ τόν διάβολο, ἡ ὑπομονή πού λέει δέν σέ πειράζουν οἱ πειρασμοί, οἱ δυσκολίες τῆς ζωῆς, ἡ ὑπομονή πού λέει δέν ὑποτάσσομαι στά πράγματα, ἀλλά καί μέσα της, ἀκόμη καί γιά τούς Πατέρες-ἑρμηνευτές, ἔχει μιά διαχρονικότητα.
Βλέπετε, ἐμεῖς βιαζόμαστε νά ξεπεράσουμε τή δυσκολία. Ἡ ὑπομονή ἔχει μιά διαχρονικότητα, εἶναι μιά προσμονή. Βλέπετε ὁ σπόρος ἔχει μιά διαχρονικότητα γιά νά καλλιεργηθεῖ. Ἡ ἀρετή, λοιπόν, καλλιεργεῖται οὐσιαστικά καί ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστοποιημένος ἄν προσμένει, ἀναμένει, ὄχι ἁπλῶς πῶς θά ἔρθουν τά πράγματα. Προσμένει πῶς σιγά-σιγά, μέσα ἀπό τό δικό του θέλημα θά καλλιεργηθεῖ ἐντόνως καί πιό ἐνεργῶς πάνω στήν καρδιά του ὁ Χριστός. Κι ἡ καρδιά καλλιεργεῖται ὅπως καλλιεργεῖται ὁ σπόρος. Ἡ ζωή τοῦ χριστιανοῦ εἶναι καρδιακό γεγονός, γεγονός σπόρου, γεγονός ἀναπτύξεως ὑπομονῆς, πορείας διαχρονικῆς. Ὅποιος βιάζεται στά πνευματικά δέν κάνει τίποτε. Ὅποιος βιάζεται νά ξεπεράσει τούς πειρασμούς δέν παίρνει ἐμπειρία τῆς πείρας τῶν πειρασμῶν, δέν μπορεῖ νά γίνει ἄνθρωπος πνευματικός.
Αὐτά ὅλα τά τέσσερα σκαλοπάτια εἶναι μιά κλίμακα, καί μάλιστα οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης τῆς Κλίμακας μετά πού ἔγραψε τήν «Κλίμακα» διηύρυνε αὐτόν τόν πυρήνα οὐσιαστικά τῆς κλίμακας. Μπορεῖτε νά τά ἀξιοποιήσετε, γιατί ἡ περικοπή εἶναι πολύ γνωστή καί πάρα πολύ κατανοητή, γιά νά μπορεῖτε νά προχωρήσετε μέ πολύ ἁδρά βήματα, μέ πολύ σοβαρά καί σταθερά βήματα, στή δική σας προσωπική πνευματική ζωή.
Πρῶτα-πρῶτα ἡ ἑρμηνεία πού δίνεται γιά τόν Λόγο. Ὁ σπόρος εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καί δέν εἶναι ὁ Λόγος ἁπλῶς τό ἄκουσμα· εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἐλλογοποίηση τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή πού μπαίνει μές στήν καρδιά μας [ὁ Λόγος]. Δύο φορές μέσα ἀπό τό κείμενο περνάει ἡ λέξη «καρδιά». Μπαίνει μές στήν καρδιά μας ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, πού εἶναι ὁ Θεός-Λόγος, καί ἐμεῖς χριστοποιούμεθα καί γινόμαστε λογικοί, ὄντως λογικοί ἄνθρωποι, ἄνθρωποι τοῦ Χριστοῦ. ῎Ετσι λοιπόν, αὐτή ἡ κλίμακα ὁδηγεῖ στή χριστοποίηση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ ἑρμηνεία τοῦ Χριστοῦ μας πορεύεται σέ τέσσερα στάδια· αὐτή ἡ κλίμακα ἔχει τέσσερα στάδια. Καί στά τέσσερα στάδια ἡ εἰσαγωγική λέξη εἶναι ἡ λέξη «ἀκοή». Ἀλλοῦ ἡ ἀκοή γίνεται ἀποδεκτή καί ἀλλοῦ ἀπορρίπτεται, ἀλλά παντοῦ ὑπάρχει ἡ ἀκοή, δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει αἰσθήσεις, εἶναι ζωντανός ἄνθρωπος, δέν εἶναι ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος δέν σκέπτεται, εἶναι ἄνους, ἀλλά μπορεῖ νά καταλάβει. Αὐτή ἡ ἀκοή τώρα πῶς ἀξιοποιεῖται καί πῶς ὁδεύει αὐτή ἡ κλίμακα τῶν ἀρετῶν καί ἡ πορεία τῆς πνευματικῆς ζωῆς πού μᾶς πάει στόν Χριστό.
Στό πρῶτο ὑπάρχει μιά δυσκολία. Ὑπάρχει ἡ προσβολή, λέει, τοῦ διαβόλου. Εἶναι γεγονός ἐξωτερικό καί πράγματι ὁ ἄνθρωπος σέ ὅλη του τή ζωή παλεύει μέ τούς πειρασμούς πού τίθενται ἀπό τόν διάβολο, ἀλλά εἶναι γεγονός ἐξωτερικό καί ὁ ἄνθρωπος, κατά τά μέτρα πού θέλει τόν Χριστό, οὔτε κἄν παλεύει, θά λέγαμε. Δέν κουβεντιάζει καθόλου μέ τόν διάβολο. Εἶναι τό στάδιο στό ὁποῖο ὁ Χριστός μπαίνει στή ζωή μας καί μᾶς δίνει τή δύναμη νά ἔχουμε ἀντίδραση καί μιά στάση ἀλλιώτικη πρός τόν διάβολο. Δέν κουβεντιάζουμε μαζί του. Ἐμεῖς προχωροῦμε στόν Χριστό. Θά ἔλεγα ὁ ἄνθρωπος δέν φταίει γιά τόν πειρασμό. Φταίει ἄν ἀποδεχθεῖ καί κουβεντιάσει.
Στό δεύτερο στάδιο ὑπάρχει πάλι ἕνα γεγονός ἐξωτερικό πού εἶναι ἀντικειμενικό. Μιλάει γιά τούς πειρασμούς τῆς ζωῆς. Προσέξτε! Δέν εἶναι ἁπλῶς ὁ πειρασμός τοῦ διαβόλου, εἶναι οἱ δυσκολίες τῆς ζωῆς καί αὐτό εἶναι γεγονός ἐξωτερικό. Τό λέει «πειρασμό» ὁ Χριστός ἐδῶ γιατί μέσα ἀπό τίς δυσκολίες παίρνουμε πείρα, τό πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε τά δύσκολα πράγματα. Εἶναι μιά ἐμπειρία.
Ἡ κάθε δυσκολία λοιπόν, ἄν ἀντιμετωπιστεῖ ἐλλόγως, ἔχοντας ὡς ἐργαλεῖο μές στήν καρδιά μας πάλι τόν Χριστό –εἶναι καρδιακό γεγονός– ἔρχεται ὁποιαδήποτε δυσκολία νά μή μᾶς ταράξει. Ὅπως ὁ διάβολος μέ τήν ἐπίθεσή του δέν μᾶς ταράζει, γιατί εἴμαστε ἄνθρωποι λογικοί, ἔλλογοι τοῦ Χριστοῦ, ταυτόχρονα οἱ δυσκολίες δέν μᾶς ταράζουν. Ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κουβεντιάζει μέ τόν διάβολο ἤ ταράσσεται μέ δυσκολίες, ἀκριβῶς δέν μπορεῖ νά πάει παρακάτω στή χριστοποίηση, στό τελευταῖο σκαλοπάτι πού εἶναι ἡ ὁριστική κατάληξη τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Στό τρίτο σκαλοπάτι ἀρχίζει νά λειτουργεῖται πιά ἡ εὐθύνη τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἐκεῖ ὅπου ὁ ἄνθρωπος συμπλέκεται μέ τίς εὐθύνες τῆς ζωῆς καί μέ τά πράγματα τῆς ζωῆς καί προσκολλᾶται πάνω τους. Ἐδῶ ὑπάρχει μιά καίρια εὐθύνη. Τά πράγματα εἶναι ὅπως εἶναι καί ἐμεῖς τά ἔχουμε τά πράγματα ἔχοντας αὐτή τή λογική τοῦ Χριστοῦ, ἔχοντας χριστοποιήσει τή ζωή μας, νά τά κάνουμε κι αὐτά χριστοποιημένα, νά τά εὐλογήσουμε. Ὁ ἄνθρωπος εὐλογεῖ τά πάντα. Δέν δέχεται νά δεθεῖ μέ τά πράγματα, οὔτε νά ὑποταγεῖ στά πράγματα. Καί αὐτά τά χριστοποιεῖ, θά λέγαμε, καί αὐτά τά φωτίζει, γιατί εἶναι ἡ ἔλλογη παρουσία τοῦ Χριστοῦ πάνω στή γῆ. Ὁ ἄνθρωπος εὐλογεῖ καί δέν καταράσεται ἀπό τά πράγματα, δέν διαλύεται ἀπό τά πράγματα, δέν ὑποτάσσεται στά πράγματα. Δέν ὑποτάσσεται πουθενά παρά μόνο στόν Χριστό. Ἄν ὑποταχθοῦμε σέ ἄλλα γεγονότα, χάνουμε αὐτή τή νηπτική, αὐτή τήν κλίμακα. Ἤ ἄνθρωποι εἶναι ἤ ἀντικείμενα εἶναι, δενόμαστε μέ τά πράγματα καί χάνεται ἡ λογική μας πορεία καί γινόμαστε δοῦλοι τῶν πραγμάτων πού δέν ἔχουν λογική πάνω τους.
Καί στό τέλος ὑπάρχει τό θετικό κοίταγμα καί ἐπανέρχεται ἡ λέξη «καρδιά». Βλέπετε, ὅλα αὐτά τά γεγονότα μέσα στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου λειτουργοῦν, μέ ἕνα μυστικό τρόπο. Μυστικά ὁ Χριστός κουβεντιάζει μαζί μας καί ἔρχεται στό τελευταῖο στάδιο ἀκριβῶς νά ὑπάρχει μιά λέξη ἡ ὁποία εἶναι πολύ κοινότυπη καί τή δίνουμε πολλές φορές σάν συμβουλή πνευματική. Λέει ὅτι ὅλα αὐτά λειτουργοῦνται «ἐν ὑπομονῇ».
Εἶναι ἡ ὑπομονή πού ξέρουμε, εἶναι ἡ ὑπομονή ὅμως ἡ ὁποία ἔχει καί μιά ἄλλη ἔκφραση. Εἶναι μιά ὑπομονή ἡ ὁποία δέν κουβεντιάζει μέ τόν διάβολο, ἡ ὑπομονή πού λέει δέν σέ πειράζουν οἱ πειρασμοί, οἱ δυσκολίες τῆς ζωῆς, ἡ ὑπομονή πού λέει δέν ὑποτάσσομαι στά πράγματα, ἀλλά καί μέσα της, ἀκόμη καί γιά τούς Πατέρες-ἑρμηνευτές, ἔχει μιά διαχρονικότητα.
Βλέπετε, ἐμεῖς βιαζόμαστε νά ξεπεράσουμε τή δυσκολία. Ἡ ὑπομονή ἔχει μιά διαχρονικότητα, εἶναι μιά προσμονή. Βλέπετε ὁ σπόρος ἔχει μιά διαχρονικότητα γιά νά καλλιεργηθεῖ. Ἡ ἀρετή, λοιπόν, καλλιεργεῖται οὐσιαστικά καί ὁ ἄνθρωπος γίνεται χριστοποιημένος ἄν προσμένει, ἀναμένει, ὄχι ἁπλῶς πῶς θά ἔρθουν τά πράγματα. Προσμένει πῶς σιγά-σιγά, μέσα ἀπό τό δικό του θέλημα θά καλλιεργηθεῖ ἐντόνως καί πιό ἐνεργῶς πάνω στήν καρδιά του ὁ Χριστός. Κι ἡ καρδιά καλλιεργεῖται ὅπως καλλιεργεῖται ὁ σπόρος. Ἡ ζωή τοῦ χριστιανοῦ εἶναι καρδιακό γεγονός, γεγονός σπόρου, γεγονός ἀναπτύξεως ὑπομονῆς, πορείας διαχρονικῆς. Ὅποιος βιάζεται στά πνευματικά δέν κάνει τίποτε. Ὅποιος βιάζεται νά ξεπεράσει τούς πειρασμούς δέν παίρνει ἐμπειρία τῆς πείρας τῶν πειρασμῶν, δέν μπορεῖ νά γίνει ἄνθρωπος πνευματικός.
Αὐτά ὅλα τά τέσσερα σκαλοπάτια εἶναι μιά κλίμακα, καί μάλιστα οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης τῆς Κλίμακας μετά πού ἔγραψε τήν «Κλίμακα» διηύρυνε αὐτόν τόν πυρήνα οὐσιαστικά τῆς κλίμακας. Μπορεῖτε νά τά ἀξιοποιήσετε, γιατί ἡ περικοπή εἶναι πολύ γνωστή καί πάρα πολύ κατανοητή, γιά νά μπορεῖτε νά προχωρήσετε μέ πολύ ἁδρά βήματα, μέ πολύ σοβαρά καί σταθερά βήματα, στή δική σας προσωπική πνευματική ζωή.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία
τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου,
ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 8ο, στίχοι 5 ἕως 15, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 16-10-2005.
http://proskynitis.blogspot.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου