ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΣΚΟΤΑΔΙ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΦΩΣ

ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΣΚΟΤΑΔΙ

ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΦΩΣ

π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

(Απόσπασμα)

 

ΠΡΟΛΟΓΟΥ ΝΥΚΤΑ

     Σκέφτομαι πάντα, πως θα 'ταν ο κόσμος, αν ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάν­νης Βατατζής δεν επέτρεπε στον μέγα πριμικήριο Τορνίκη να βγάλει τα μάτια ενός οκτάχρονου αγοριού, που λεγόταν Κωνσταν­τίνος κι ήταν γιός τού στρατηγού Αλέξιου, που είχε επανακτήσει την Πόλη από τα χέρια των Φράγκων το έτος 1261. Θα υπο­στηρίξουν μερικοί πως είναι ανόητο να πε­ριμένω αλλαγές από ένα τόσο ασήμαντο γε­γονός. Μπορεί βέβαια να χουν δίκιο έφ' όσον μετρούν την ιστορία με μεγέθη ποσο­τικά. Εγώ όμως θα προτιμήσω να επιμένω στον προβληματισμό μου, αφού τα δυο μάτια τού μικρού Κωνσταντίνου δεν ξανά­δαν το φως. Δυο παιδικά μάτια χωρίς φως είναι πρόλογος για μια βαθύτερη νύχτα. ΟΙ επτά αιώνες που πέρασαν από τότε μέχρι τώρα έσβησαν πολλά δάκρυα και μαζί τους τα δάκρυα τού μικρού Κωνσταντίνου, που ποτέ δεν κατάλαβε ποια πολιτική σκοπιμότητα τού στέρησε τη δυνατότητα να βλέ­πει. Πάντοτε κάποιες περιθωριακές σκοπι­μότητες τυφλώνουν τα μάτια τού φωτός και χώρες ολόκληρες παραμένουν για αιώνες στο σκοτάδι. Στο τέλος όμως το φως είναι επι­κρατέστερο από την ανυπαρξία τού φωτός.

 

ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΚΟ

«Ουχί δε ως ο Αδάμ τεθνηξώμεθα»

     Η ακολουθία τού μεσονυκτικού, κατά την ενοριακή πράξη, τελείται το πρωί πριν από τον όρθρο. Στα αγιορείτικα όμως μο­ναστήρια είμαστε πιο κοντά στο μεσονύκτιο. Γύρω στις τρεις το πρωί οι μοναχοί εγεί­ρονται εν τω μέσω της νυκτός για να δη­λώσουν πως είναι κυρίαρχοι τού σκότους, της ακηδίας, τού ύπνου και των δυνάμεων που για τα έργα τους αξιοποιούν την απου­σία τού φωτός. Αυτή είναι η ώρα τού μπου­ζουκιού που χτυπάει τις τελευταίες του πενιές στο πεντάγραμμο των ξενυχτάδων και των γλεντζέδων. Είναι η ίδια ώρα που οι γιάπις τού σύγχρονου πολιτισμού αφήνουν τις τελευταίες γουλιές από τα drinks της νυχτερινής εξόδου τους, από την αγωνία τού matrix πολιτισμού τους, για να ετοιμαστούν για το παιχνίδι των τεχνοκρατών που θα παίζουν στα οβάλ και στρογγυλά τραπέζια κέντρων των επιχειρησιακών αποφά­σεων. Είναι η ίδια ώρα που οι εργάτες ετοι­μάζονται να πουλήσουν το μόχθο και τον ιδρώτα τους στις πολυεθνικές της απρόσω­πης παγκοσμιοποίησης, έχοντας στο τσεπάκι της καρδιάς τους τον κίνδυνο του επιδόμα­τος ανεργίας λόγω «θεσμικών αλλαγών στα μεγέθη της εθνικής και παγκόσμιας οικονο­μίας».

Δεν γνωρίζουμε αν ήταν τυχαίο πως την ίδια ακριβώς φράση έλεγε, τονίζοντας την μάλιστα με έμφαση, ο υπουργός Οικονομικών Εφαρμογών στην άκρως απόρρητη σύσκεψη που γινόταν εκείνη την ώρα στο γραφείο του διοικητού της Κεντρικής Κρατικής Τραπέζης με μόνες παρουσίες τον ίδιο το διοικητή, το γενικό διευθυντή της Τραπέζης και την ιδιαι­τέρα του που κρατούσε πρακτικά.

- Η απαίτηση για θεσμικές αλλαγές στα μεγέθη της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οι­κονομίας απαιτούν την πιστή εφαρμογή των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Επι­τροπής, έλεγε με έμφαση ο υπουργός. Ήταν άνδρας πενήντα περίπου ετών με έκφραση αποφασιστική και επιτακτική. Παρ όλο που το ύφος του ήταν ήρεμο, με τη σκληρή μα­τιά του έδειχνε πως δεν σήκωνε και πολ­λές αντιρρήσεις.

- Είναι εντολή της Επιτροπής προς όλα τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Λόγω της αυριανής ημέρας των Χριστουγέννων θα κλεί­σουν την ίδια ώρα, στις μία ακριβώς, με την κοινή ευρωπαϊκή ώρα. Η ημέρα δεν επελέ­γη τυχαία, είναι προγραμματισμένη λόγω του ότι τα Χριστούγεννα είναι ημέρα Πα­ρασκευή. Μας διευκολύνουν οι δύο νεκρές μέρες του Σαββατοκύριακου που ακολουθεί. Μέχρι τη δευτέρα το πρωί που θα λειτουρ­γήσει και πάλι το χρηματιστήριο μπορούμε να αποφύγουμε το ξάφνιασμα της αγοράς και τις αντιδράσεις στο πολιτικό και οικο­νομικό επίπεδο. Μας διευκολύνει η μη έκ­δοση εφημερίδων την ημέρα των Χριστου­γέννων. Ακόμα και οι ισχύουσες αντιδρά­σεις θα χαθούν μπροστά στο χριστουγεννιά­τικο ρεβεγιόν και την παραδοσιακή γαλο­πούλα. Μέχρι τη δευτέρα θα μπορέσουμε να «ενημερώσουμε»... και το κοινό.

Όταν είπε τη λέξη «ενημερώσουμε», χα­μογέλασε σκληρά και μαζί ψευτοαναπαυτικά με ύφος που θα μπορούσε να χαρακτη­ριστεί από σαρδόνιο μέχρι μεττερνίχιο.

- Οι «επιμέρους» φίλοι μου είναι το όπλο μου. Αρκεί να χρησιμοποιείται την κατάλ­ληλη στιγμή και πριν να προλάβει η δημο­σιογραφική κριτική να διαβρώσει την πλη­ροφορία που πρωτογενώς μεταδίδουμε. Μην ξεχάσουμε, έξαλλου, πως το συγκρότημα Ράπτη δεν θα τολμήσει ν’ αντιδράσει έντο­να λόγω της πρόσφατης «κατ οίκονομίαν» παραχωρήσεως άδειας λειτουργίας του νέου τηλεοπτικού σταθμού Ram 4.

Όση ώρα μιλούσε ο υπουργός, οι άλλοι πρόσεχαν με αντιδράσεις που ήταν από ουδέτερες μέχρι φαινομενικά ουδέτερες. Το πρόσωπο της υποκρισίας πάντοτε διαφέρει από την αλήθεια σε φαινομενολογικές δια­φορές. Ο καλός υποκριτής είναι πάντοτε πιο πετυχημένος από έναν ηθοποιό. Ο ηθο­ποιός κουράζεται πλεοναζόντως για να αποδώσει σωστά τα δρώμενα του ρόλου του. Κι αν πετύχει τέλεια το ρόλο του, δεν γί­νεται ποτέ πειστικός επειδή οι θεατές γνω­ρίζουν εκ προοιμίου ότι είναι ηθοποιός κατ' επάγγελμα, που σημαίνει ερασιτέχνης υπο­κριτής. ΟΙ κατ' επάγγελμα υποκριτές δύσκο­λα γίνονται ηθοποιοί. Δεν χρειάζεται να μάθουν την τέχνη κάποιου ρόλου με τη συμπαράσταση σκηνοθέτη, σκηνογράφου και τεχνικού επιτελείου. Είναι όλα μαζί οι ίδιοι. Το επιτελείο είναι κρυμμένο στα κατάβα­θα της ψυχής τους. Και τ’ όνομα του επι­τελείου αυτού «λεγεών».

Ποιες λεγεώνες ήταν κρυμμένες στις ψυχές των τριών συνομιλητών του υπουρ­γού είναι δύσκολο να περιγραφεί. Η πρώτη σίγουρη είναι η λεγεών του φοβισμένου συνομιλητή η πιο σωστά του καθ' υποχρέω­ση ακροατή. Ο συνομιλητής ακούει και σκέπτεται. Ο καθ' υποχρέωση ακροατής ακούει και υποτάσσεται στη μοίρα του, που τον έφερε βίδα και εξάρτημα σ' ένα σύστη­μα που δεν μπορεί ν' αλλάξει. Ή το υπη­ρετείς και παίζεις το παιχνίδι των αναρίθ­μητων εγωιστικών λεγεωνών που έχουν το πάνω χέρι στις εξουσίες ή αντιδράς και καταλήγεις να ζεις στο περιθώριο των ζυ­μώσεων του κόσμου με τον πιθανό χαρα­κτηρισμό του τρελού. Η τρέλα πάντως εί­ναι πιο υγιής κατάσταση από το περιθώ­ριο.

Ο διοικητής της Τραπέζης άκουε με πολλή προσοχή. Εξηντάρης που φαινόταν πιο μεγάλος. Καθηγητής στην έδρα της μα­κροοικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστή­μιο. Είχε την εύνοια του κυβερνώντος κόμ­ματος, που όπως είναι καθιερωμένο έσπευσε, άμα τη εκλογή του δια της λαϊκής ψήφου, να διορίσει «δικούς» του ανθρώπους σε καίριες θέσεις οργανισμών. Ως καθηγητής ήταν πετυχημένος. Ως διοικητής ήταν απο­τυχημένος. Το αποτυχημένος το λέμε εμείς με τα δικά μας κριτήρια και μέτρα. Όταν ο παιδαγωγός υποταχθεί στις πολιτικές σκο­πιμότητες χάνει τη δροσιά του φωτεινού βλέμματος του παιδιού-φοιτητού που διψά για αλήθεια ανυπόκριτη και ανυπότακτη. Ο διοικητής ήταν, λοιπόν, αποτυχημένος επει­δή άφησε την παλιά του αγάπη που περι­κλειόταν μέσα στο φως της παιδαγωγίας.

Τώρα ήταν εκτελεστής ψυχρών κυβερνητι­κών αποφάσεων. Η αποτυχία του κρυβό­ταν στη χαμένη αγάπη των πρώτων πα­νεπιστημιακών αναζητήσεων. Ήταν τότε που ξεκινούσε με ενθουσιασμό ως πανεπι­στημιακός δάσκαλος να δώσει τη γνώση στα παιδιά που κάθονταν πίσω από τα έδρανα των αιθουσών διδασκαλίας. Κι επει­δή πέτυχε στην προσπάθεια του, το σύστη­μα έκρινε πως τον χρειαζόταν σε πιο ου­σιαστικές για τον τόπο αυτό δουλειές. Και τον έκανε διοικητή της Κεντρικής Κρατι­κής Τραπέζης. Η αποτυχία του ήταν θε­σμική αποτυχία.

Εκείνο το βαθύ πρωινό ο διοικητής δεν περίμενε κάτι συγκλονιστικό. Μπορεί τα πράγματα να εξελίχθηκαν μετά σε συγκλο­νιστικά για όλους και ιστορικά γεγονότα. Ο διοικητής όμως δεν θα μπορούσε να συγ­κλονιστεί με τίποτε. Η περίοδος του συγκλονισμού είχε περάσει ανεπιστρέπτως γι' αυτόν από τότε που έχασε το φως που έβλεπε να ξεχύνεται από τα μάτια των νεαρών φοιτητών του. Ο διοικητής μας δεν είχε πια μάτια που θα μπορούσαν να αντι­δράσουν σε ο,τιδήποτε. Ήταν τυφλός χω­ρίς κάποιο προφητικό χάρισμα που θα του επέτρεπε να ελπίζει σε φωτεινές μέρες. Το μόνο που μπορούσε να τον κάνει να ελπί­ζει ήταν κάποιοι δείκτες εθνικού εισοδήματος, πληθωρισμού και χρηματιστηριακών εξελίξεων. Τόσο φτωχοί οι δείκτες αυτοί για ν' αναμετρηθούν με τα μάτια ενός φοιτητού. Για να λέμε τα πράγματα με την αληθινή τους γλώσσα, ο διοικητής της Τρα­πέζης ήταν ο άνθρωπος που είχε δεχτεί τη μοίρα του χωρίς να μπορεί να την αλλά­ξει. Ούτε ένα μακροοικονομικό δείκτη της αγαπημένης του επιστήμης δεν μπορούσε ν' αλλάξει. Όλα άλλαζαν με κυβερνητικές εντολές, ή για να μιλάμε εκ τού ασφαλούς, με εντολές που δεχόταν η κυβέρνηση από τα κέντρα εξουσίας που κατηύθυναν την πορεία της Ενωμένης Ευρώπης.

Μέσα στο φευγαλέο φως του δωματίου του δευτέρου ορόφου της Κεντρικής Κρα­τικής Τραπέζης, όπου γινόταν η ανεπίσημη αυτή σύσκεψη, τα πρόσωπα των δύο πρω­ταγωνιστών, υπουργού και διοικητού, φάν­ταζαν ως δυο μορφές βγαλμένες μέσα από τους τάφους της εποχής μας, που μπορεί να νεκρώσει και τους πιο ταλαντούχους και να τους μορφοποιήσει μέσα στους μηχανι­σμούς των πολιτικών και οικονομικών διερ­γασιών σε οξύμωρες προσωπικότητες. Ο μυθικός κόμης των Καρπαθίων πρέπει να προέβλεψε πολύ μακριά από την εποχή του ασχολούμενος με το τερατόμορφο δημιούρ­γημα του. Αν ένας σκηνοθέτης απέδιδε αυτή τη στιγμή στο κινηματογραφικό υλικό του, θα έπρεπε να σταθεί στην ασπρόμαυρη αποτύπωση και να προσέχει το φως να εί­ναι πάντοτε πολύ μακρινό και το σκοτάδι πολύ κοντινό.

Ο υπουργός ολοκλήρωσε την παράθε­ση των επιταγών του κυβερνητικού σχημα­τισμού, πασχίζοντας να ομιλεί σιγανά σαν να ήθελε να μην κατατρέψει την ησυχία του βαθέος όρθρου που σημάδευε ήδη τους ανύ­παρκτους δείκτες του ηλεκτρονικού ρολο­γιού που βρισκόταν στον τοίχο:

- Το χρηματιστήριο θα κλείσει τις εργα­σίες του στις μία, όπως σας προανέφερα. Την ανακοίνωση θα την κάνω προσωπικά εγώ προς τα μέσα ενημερώσεως, από την αίθουσα Τύπου του υπουργείου μου, στις τρεις παρά τέταρτο ακριβώς, λίγο δηλαδή πριν κλείσουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Το ίδιο θα κάνουν την ίδια ώρα όλοι οι αντίστοι­χοι υπουργοί των κρατών-μελών.

Ο υπουργός τέλειωσε χαμογελώντας:

- Επειδή έλαβα την εντολή αυτή προ­σωπικά και προφορικά από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, η πληροφορία που σας έδωσα μέχρι την ώρα της δικής μου ανακοινώσεως θα είναι άκρως απόρρητο κρατικό μυστικό. Οι μόνοι που γνωρίζετε την πληροφορία είστε εσείς. Δεν χρειάζεται να τονίσω πως όλοι σας εδώ μέσα είστε πρόσωπα απολύ­του εμπιστοσύνης και γνωρίζω εκ προοιμίου πως δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε διαρροή.

Τότε και μόνο τότε, φάνηκε να διευρύ­νεται ο κύκλος των «συνομιλητών». Και λέμε «συνομιλητών» αφού ο υπουργός είχε μο­νοπωλήσει το λόγο εκτός από μια μικρή καταληκτήρια καταφατική υπογραφή.

— Ναι, κύριε υπουργέ.

Τα άλλα δύο πρόσωπα της συσκέψεως παρέμεναν σιωπηλά στο σκοτάδι, με το ρόλο του άφωνου και ασταθούς ακροατού του οποίου η ιδιότητα δεν επιτρέπει παρεμβά­σεις ή διακοπές στις επιβαλλόμενες κρατι­κές αποφάσεις. Ήταν και οι δύο, κι ο γε­νικός διευθυντής και η γραμματεύς, μέρος του κρατικού μηχανισμού μιας δημοκρατι­κής χώρας. Η σύγχρονη δημοκρατία απο­κτά τη γοητεία της, και μάλιστα αποσπα­σματικά, ανά τετραετία. Στα μεσοδιαστήμα­τα των τετραετιών η δημοκρατία είναι μια παράσταση μονολόγου των ολίγων προς τους πολλούς.

Στο σημείο αυτό της συσκέψεως ακού­στηκε η φωνή του γενικού διευθυντού:

- Κύριε υπουργέ, είναι δεδομένο πως θα έχουμε εχεμύθεια, αλλά νομίζω πως δεν απαι­τείται έφ' όσον δεν μας αναφέρατε το ου­σιαστικό περιεχόμενο της ανακοινώσεως που πρόκειται να γίνει στις τρεις παρά τέταρτο.

Ο υπουργός χαμογέλασε με συγκατά­βαση:

- Έχετε δίκιο, ήμουν πιο μυστικοπαθής άπ' ο,τι έπρεπε.

Σήκωσε λίγο το κεφάλι του προς τα πάνω κι έβγαλε έναν μικρό αναστεναγμό:

- Τελευταίως παρατηρείται μια έκτακτη συγκέντρωση κεφαλαίων στις μεγάλες αγο­ρές της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Τα μεν κεφάλαια της Ασίας προέρχονται από την αναζωπύρωση των βιομηχανικών δεικτών των ισχυρών οικονομιών της περιο­χής. Τα κεφάλαια της Λατινικής Αμερικής προέρχονται από ξέπλυμα τεραστίων μεγε­θών βρώμικου χρήματος των παραοικονο­μιών της περιοχής με κέντρο την ισχυρή παραοικονομία της Κολομβίας. Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις, και όχι μόνον ενδείξεις, αλλά πληροφορίες οικονομικών κατασκό­πων, που μας πληροφορούν πως θα γίνει συγχρονισμένη επίθεση των κεφαλαίων αυ­τών για να δημιουργηθεί κρίση στην ευρω­παϊκή αγορά. Μια δραστική αύξηση των επιτοκίων μπορεί μεν να δημιουργήσει και πάλι κρίση στους χρηματιστηριακούς δείκτες της ευρωπαϊκής αγοράς. Με τη μόνη δια­φορά πως μια κρίση που τη δημιουργούμε μόνοι μας μπορούμε να την κυριαρχούμε πιο εύκολα από μια κρίση που θα έρθει ξαφνι­κά σε ανύποπτο χρόνο. Εξάλλου και τα βραχυχρόνια οφέλη από την αύξηση των επιτοκίων θα παραμείνουν μέσα στα πλαίσια της ευρωπαϊκής οικονομίας. Φίλοι μου, είναι θέμα γρήγορου κτυπήματος, θα θυ­μάστε πολύ καλά πως στην εποχή τού ψυ­χρού πολέμου τα κέντρα εξουσίας είχαν επι­κεντρώσει την προσοχή τους στις μυστικές υπηρεσίες κατασκοπείας. Εκείνη η περίοδος πέρασε οριστικά. Οι μυστικές υπηρεσίες άλλαξαν μορφή. Από πολιτικές έγιναν οι­κονομικές. Γι' αυτό και οι σύγχρονοι πρά­κτορες κινούνται στο χώρο των οικονομι­κών διεργασιών. Αυτά, φίλοι μου, είπε ο υπουργός και δίπλωσε τα χέρια του ενώπιον της κεφαλής του σαν να προσευχόταν. Δεν γνωρίζουμε αν προσευχόταν ή όχι, αλλά η κατάσταση ήταν πραγματικά κρίσιμη. Το σχέδιο βέβαια ήταν καλά μελετημένο. Η τριήμερη εορταστική αργία, το ταυτόχρονο κλείσιμο των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, οι ταυτόχρονες ανακοινώσεις των υπουργών από όλα τα κράτη-μέλη ήταν ικανοποιητι­κές ασφαλιστικές δικλείδες. Αυτά όμως ποτέ δεν είναι αρκετά για να αντιμετωπίσεις και την κριτική της αντιπολιτεύσεως και τους αστάθμητους παράγοντες των ψυχολογικών αντιδράσεων του κοινού. Άπ' ό,τι φαίνεται όμως οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χω­ρών είχαν πάρει το πρόσταγμα στα χέρια τους. Το σημερινό ξάφνιασμα, και μάλιστα παραμονές Χριστουγέννων, δεν ήταν εύκο­λο να προσδιοριστεί από τους κερδοσκόπους που ετοίμαζαν τη γροθιά στο πρόσωπο της ευρωπαϊκής οικονομίας.

 

ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΣΚΟΤΑΔΙ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΦΩΣ

π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

 ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ‘ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ’ (Α’ Έκδοση Μάιος

Read more: http://www.egolpion.com/stratigopoulos_wres.el.aspx#ixzz2lwAPbj3Q